Mortgages key terms (in Tagalog)

Mga pangunahing termino para sa mga mortgage

5/1 adjustable rate mortgage

Ang 5/1 adjustable rate mortgage (ARM) o 5-taong ARM ay isang mortgage loan kung saan “5” ang bilang ng taon na mananatiling hindi magbabago ang iyong unang antas ng interes. Ang “1” ay kumakatawan sa kung gaano kadalas mag-a-adjust ang iyong antas ng interes sa pagkatapos ng unang limang taon. Ang pinakakaraniwang panahong hindi nagbabago ang 3, 5, 7, at 10 taon at ang “1,” ay ang pinakakaraniwang panahon ng adjustment. Mahalagang basahin nang mabuti ang kontrata at magtannong kung pinag-iisipan mo ang ARM.

Alamin pa ang tungkol sa kung paano nagbabago ang mga adjustable rate.

Patakaran na kakayahang magbayad (Ability-to-repay rule)

Ang patakaran na kakayahang magbayad ay ang pagpapasyang makatwiran at may mabuting layunin na iniaatas sa mga nagpapautang na gawin na kaya mong bayaran ang loan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Adjustable rate mortgage (ARM)

Ang adjustable rate mortgage (ARM, maaayos na antas sa utang sa bahay) ay isang uri ng loan na kung saan maaaring magbado ang antas ng interes, na karaniwang kaugnay ng naka-indiseng antas ng interes. Tataas o bababa ang iyong buwanang kabayaran depende sa panimulang panahon, mga limit sa antas, at naka-indiseng antas ng interes ng loan. Sa ARM, ang antas ng interes at buwanang kabayaran ay maaaring magsimula nang mas mababa kaysa sa hindi nagbabagong antas ng mortgage, ngunit ang parehong antas ng interes at buwanang kabayaran ay maaaring labis na tumaas.

Alamin pa ang tungkol sa kung paano gumagana ang mga ARM at kung ano ang isasaalang-alang.

Amortisasyon (Amortization)

Ang amortisasyon ay nangangahulugang pagbayad ng loan sa pamamagitan ng mga regular na pagbabayad sa loob ng ilang panahon, nang sa gayon ay mabawasan ang halagang pagkakautang mo sa bawat pagbabayad. Karamihan sa mga loan ay naka-amortize, ngunit may ilang mortgage loan na hindi ganap na naka-amortize, na ang ibig sabihin ay may pagkakautang ka pa ring pera pagkatapos ng lahat ng iyong pagbabayad.

Ang ilan sa mga loan sa tirahan ay nagpapahintulot ng mga pagbayad para sagutin lamang ang halaga ng interes na dapat bayaran, o halagang mas mababa sa interes na dapat bayaran. Kung mas mababa ang mga kabayaran kaysa sa interes na dapat bayaran sa bawat buwan, lalaki ang balanse ng mortgage sa halip na bababa. Ang tawag dito ay negatibong amortisasyon. Ang ibang mga programa ng loan na hindi ganap na naka-amortize sa panahon ng loan ay maaaring mangailangan ng malaking kabuuang halaga ng “balloon” na kabayaran sa katapusan ng termino ng loan. Siguraduhing alam mo kung anong uri ng loan ang kinukuha mo.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Napinansyang halaga (Amount financed)

Ito ang halaga ng perang hinihiram mo mula sa nagpapautang, kung saan ibabawas ang karamihan sa mga harapang singil na ipinapataw sa iyo ng nagpapautang.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Taunang kita (Annual income)

Ang taunang kita ay ang salik sa aplikasyon para sa mortgage loan at karaniwang tumutukoy sa kabuuang kinita mo, bago ikaltas ang buwis sa loob ng isang taon. Maaaring kasama sa taunang kita ang kita mula sa full-time o part-time na trabaho, sariling kabuhayan, mga tip, mga komisyon, overtime, mga bonus, o iba pang mga mapagkukunan. Gagamitin ng nagpapautang ang impormasyon tungkol sa taunan mong kita at sa mga kasalukuyan mong buwanang utang upang mapagpasyahan kung mayroon kang kakayahang bayaran ang loan.

Aasa man ang nagpapautang sa partikular na pinagmumulan ng kita o halaga kapag isinasaalang-alang ka para sa loan ay kadalasang magdedepende sa kung maaasahang tuloy-tuloy ang iyong kita.

Alamin pa ang tungkol sa kung bakit mahalaga sa mga nagpapautang ang iyong kakayahang magbayad.

Taunang porsyento ng singil (APR) (Annual Percentage Rate (APR))

Ang taunang porsyento ng singil (APR) ay ang mas malawak na sukatan ng gastos sa paghiram ng pera kaysa sa antas ng interes. Sumasalamin ang APR sa antas ng interes, anumang mga puntos, mga singil ng mortgage broker, at iba pang mga singil na babayaran mo para makakuha ng loan. Dahil doon, kadalasang mas mataas ang APR kaysa sa iyong antas ng interes.

Alamin kung paano paghahambingin ang mga APR

Singil sa appraisal (Appraisal fee)

Ang singil sa appraisal ay ang gastos sa appraisal ng bahay na pinaplano mong bilhin o pag-aari mo na. Ang mga appraisal sa tirahan ay nagbibigay ng independiyenteng pagtatasa ng halaga ng ari-arian. Sa karamihan sa mga kaso, ang pagpili ng appraiser at anumang kaugnay na gastos ay pagpapasyahan ng nagpapautang.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Awtomatikong pagbabayad (Automatic payment)

Ang mga awtomatikong pagbabayad ay nagpapahintulot sa iyong magtakda ng nauulit na mga pagbabayad na mortgage sa pamamagitan ng iyong bangko. Ang mga awtomatikong pagbabayad ay maaaring isang kumbinyenteng paraan upang matiyak na nagbabayad ka sa oras

Balloon loan

Para sa mga mortgage, ang balloon loan ay nangangahulugan na ang may isang pagbabayad ng loan na mas malaki kaysa karaniwan; karaniwan itong nasa huling bahagi ng termino ng loan. Ang isang beses na pagbabayad na ito ay tinatawag na balloon payment, at mas mataas ito kaysa sa iba mo pang mga pagbabayad, at paminsan-minsan ay higit na mataas. Kung hindi mo mababayaran ang balloon na halaga, maaaring kailanganin mong mag-refinance, ibenta ang iyong tirahan, o maharap sa pagkaremata (foreclosure).

Alamin kung bakit maaaring mapanganib ang mga balloon loan.

Pagbayad kada dalawang linggo (Bi-weekly payment)

Sa isang plano ng pagbayad kada dalawang linggo, kinokolekta ng mortgage servicer ang kalahati ng iyong buwanang kabayaran kada dalawang linggo, na magreresulta sa 26 na kabayaran sa loob ng isang taon (na may kabuuang isa pang dagdag na bayad kada taon). Sa pagbibigay ng mga karagdagang kabayaran at paglalapat ng iyong mga kabayaran sa principal, maaari mong mabayaran nang buo nang maaga ang iyong loan. Bago piliin ang pagbayad kada dalawang linggo, tiyakin na pinag-aralan mo ang mga tuntunin sa iyong loan para malaman kung sasailalim ka sa multa ng prepayment penalty (multa sa maagang pagbabayad nang buo) kung gagawin mo ito. Alamin kung magpapataw ang iyong servicer ng anumang mga singil para sa plano ng pagbayad kada dalawang linggo. Maaari mong maisakatuparan ang parehong mithiin nang walang singil sa pamamagitan ng dagdag na buwanang bayad sa mortgage kada taon.

Closing disclosure

Ang closing disclosure ay ang kinakailangang limang-pahinang form na nagbibigay ng mga panghuling detalye ungkol sa mortgage loan na pinili mo. Kabilang dito ang mga tuntunin ng loan, ang inaasahan mong mga buwanang kabayaran, at kung magkano ang mga babayaran mong singil at iba pang mga gastos para makuha ang iyong mortgage.

Alamin kung paano masusuri na ang lahat ng detalye tungkol sa iyong loan ay tama sa iyong closing disclosure.

Construction loan

Ang construction loan ay karaniwang isang pangmaikling panahong loan na nagbibigay ng mga pondo para sagutin ang gastos sa pagpapatayo o pagbibigay ng rehabilitasyon sa tirahan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Conventional loan

Ang conventional loan ay anumang mortgage loan na hindi naka-insure o ginagarantiyahan ng pamahalaan (tulad ng sa ilalim ng mga programa ng loan ng Federal Housing Administration [FHA, Pederal na Pangasiwaan sa Pabahay], Department of Veterans Affairs [VA, Kagawaran para sa mga Kapakanan ng mga Beterano], o Department of Agriculture [Kagawaran ng Agrikultura]).

Alamin pa ang tungkol sa mga conventional loan at iba pang mga uri ng loan.

Co-signer o co-borrower

Ang co-signer o co-borrower ay isang taong sumang-ayon na akuin ang buong responsibilidad na bayaran ang mortgage loan kasama ka. Obligado ang taong ito na bayaran ang anumang hindi pagbabayad at maging ang buong halaga ng loan kung hindi ka magbabayad. Kinikilala ng ilang programa ng mortgage ang co-signer bilang isang taong hindi nakapangalan sa titulo at walang anumang interes na pagmamay-ari sa naka-mortgage na tirahan. Ang pagkakaroon ng co-signer o co-borrower sa iyong mortgage loan ay nagbibigay sa nagpapautang sa iyo ng dagdag na katiyakan na mababayaran ang loan. Ngunit manganganib ang rekord ng credit at pananalapi ng co-signer o co-borrower kung hindi mo babayaran ang loan.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Credit history

Ang credit history ay ang rekord ng iyong mga credit account at ang iyong kasaysayan ng pagbabayad sa oras gaya ng ipinapakita sa iyong credit report. Ang mga kumpanyang nag-uulat tungkol sa mamimili, na kilala rin bilang mga kumpanya para sa credit report, ay nangongolekta at nag-a-update ng impormasyon tungkol sa rekord ng iyong credit at ibinibigay ito sa ibang mga negosyo, na gumagamit nito para gumawa ng mga desisyon tungkol sa iyo. May impormasyon ang mga credit report tungkol sa aktibidad ng iyong credit at kasalukuyang sitwasyon ng iyong credit tulad ng iyong kasaysayan ng pagbabayad ng loan at katayuan ng iyong mga credit account.

Alamin pa ang tungkol sa pagtingiin ng iyong credit history bago bumili ng tirahan.

Credit report

Ang credit report ay isang pahayag na may impormasyon tungkol sa aktibidad ng iyong credit at kasalukuyang sitwasyon ng iyong credit tulad ng kasaysayan ng pagbabayad ng loan at katayuan ng iyong mga credit account. Ginagamit ng mga nagpapautang ang iyong mga credit score at ang impormasyon sa iyong credit report upang mapagpasyahan kung kuwalipikado ka para sa loan at kung anong antas ng interes ang iaalok sa iyo.

Alamin pa kung paano makakuha ng kopya ng iyong mga credit report.

Credit score

Sa credit score nalalaman kung gaano kasigurong mababayaran mo ang loan sa oras. Ginagamit ng mga kumpanya ang pormulang pangmatematika—na tinatawag na modelo ng pag-score—para lumikha ng iyong credit score mula sa impormasyon sa iyong credit report. May iba't ibang modelo ng pag-score, kaya hindi lamang iisang score ang mayroon ka. Nakadepende ang iyong credit score sa iyong credit history, sa uri ng produkto ng loan, at maging sa araw kung kailan ito kinalkula.

Alamin kung saan mo makukuha ang iyong credit score.

Ratio ng utang (Debt ratio)

Ang iyong ratio sa pagitan ng utang at kita ay lahat ng iyong buwanang binabayarang utang na hinati ng iyong buwanang kita na hindi pa kinakaltasan ng buwis. Ang bilang na ito ay isang paraan ng pagsukat ng mga nagpapautang sa iyong kakayahang pamahalaan ang mga buwanang kabayaran upang mabayaran ang perang pinaplano mong hiramin.

Alamin kung paano kalkulahin ang iyong ratio sa pagitan ng utang at kita.

Deed-in-lieu ng foreclosure (Deed-in-lieu of foreclosure)

Ang deed-in-lieu ng foreclosure ay ang kasunduan kung saan boluntaryo mong ipinapasa ang pagmamay-ari ng iyong tirahan sa nagpapautang upang maiwasan ang proseso ng foreclosure. Maaaring makatulong sa iyo ang deed-in-lieu ng foreclosure na maiwasang managutan sa anumang halagang natitira sa mortgage. Kung nakatira ka sa isang estado kung saan responsable ka sa anumang kakulangan, na resulta ng pagbawas ng halagang pagkakautang mo pa rin sa iyong mortgage loan mula sa halaga ng iyong ari-arian, kakailanganin mong hilingin sa nagpapautang sa iyo na i-waive ang kakulangan. Kung nai-waive ng nagpapautang ang kakulangan, kunin ang waiver na ito sa paraang nakasulat at itabi para sa iyong mga rekord. Ang deed-in-lieu ng foreclosure ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi.

Delingkuwente (Delinquent)

Ang pagiging delingkuwente ay isa pang termino para sa pagiging huli sa iyong mga pagbabayad. Maaaring maging delingkuwente ang iyong loan kapag hindi ka nakapagbayad o hindi ka nakapagbayad nang buo hanggang sa itinakdang petsa ng pagbabayad. Pagkatapos mong maging delingkuwente sa partikular na haba ng panahon, maaaring simulan ng nagpapautang o servicer ang proseso ng foreclosure. Ang haba ng panahon ay maaaring mag-iba depende sa estado.

Maaari ring maangkop ang mga pederal na panuntunan sa kung kailan maaaring magsimula ang foreclosure. Alamin pa ang tungkol sa iyong mga opsyon kung hindi mo mababayaran ang iyong mortgage.

Demand feature

Ang closing disclosure ay may pahayag na nababasa bilang “May demand feature ang iyong loan”, kung saan nilagyan ng tsek ang “oo” o “hindi.” Sa demand feature, pinahihintulutan ang nagpapautang na mag-atas ng maagang pagbabayad sa loan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Down payment

Ang downpayment ay ang halagang babayaran mo para sa tirahan nang harapan. Maglalagak ka ng porsyento ng halaga ng tirahan bilang pang-down at hihiramin ang natitirang halaga sa pamamagitan ng iyong mortgage loan. Karaniwan, kung mas malaki ang iyong down payment, mas mababa ang antas ng interes na matatanggap mo at mas malamang na maaprubahan ka sa loan.

Alamin pa ang tungkol sa pagpapasya ng iyong down payment.

Mga programa o gawad para sa down payment (Down payment programs or grants)

Ang gawad o programa para sa down payment ay karaniwang tumutukoy sa tulong na ibinibigay ng isang organisasyon tulad ng ahensya ng pamahalaan o non-profit, sa isang bumibili ng tirahan upang tulungan sila sa down payment para sa pagbili ng tirahan. Maaaring ibigay ang mga pondo bilang talagang gawad o maaaring kailanganing mabayaran, tulad ng kapag naibenta ang tirahan.

Unawain kung saan ka makakakuha ng impormasyon tungkol sa mga programa at gawad para sa down payment.

Earnest money

Ang earnest money ay ang depositong ibinabayad ng bumibili ng tirahan upang maipakita ang tapat na hangarin sa pagpirma ng kasunduan sa kontrata para bumili ng tirahan. Hinahawakan ng nagbebenta o ng ikatlong partido ang deposito tulad ng ahente ng real estate o title company. Kung naisapinal o “nai-close” na ang pagbebenta ng tirahan, maaaring ilapat ang earnest money sa mga gastos sa pag-close o sa down payment. Kung mawawakasan ang kontrata para sa mapapahintulutang dahilan, ibabalik ang earnest money sa bumibili ng tirahan. Kung hindi gumanap nang may tapat na hangarin ang bumibili ng tirahan, hindi ibabalik ang earnest money at ibabayad ito sa nagbebenta.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Equity

Ang equity ay ang kasalukuyang halaga ng iyong ari-arian na binawasan ng halaga ng kasalukuyang mortgage mo rito.

Alamin kung ano ang loan sa equity ng tirahan.

Escrow

Itinatakda ang escrow account ng nagpapautang sa iyo ng mortgage upang bayaran ang ilang gastusing nauugnay sa ari-arian, tulad ng mga buwis sa ari-arian at insurance ng may-ari ng tirahan. Ang bahagi ng iyong buwanang kabayaran ay mapupunta sa account. Kung walang escrow account ang iyong mortgage, direkta mong babayaran ang mga gastusing nauugnay sa ari-arian

Alamin pa ang tungkol sa kung paano maaapektuhan ng escrow ang iyong buwanang kabayaran sa mortgage.

Fannie Mae

Binibili at ginagarantiya ng Pederal na Pambansang Asosasyon para sa Mortgage (Fannie Mae) ang mga mortgage mula sa mga institusyong nagpapautang bilang pagsusumikap upang madagdagan ang abot-kayang pagpapautang. Ang Fannie Mae ay hindi isang pederal na ahensya. Ito ay isang kumpanyang inisponsor ng pamahalaan sa ilalim ng pangangasiwa ng Federal Housing Finance Agency (FHFA, Pederal na Ahensya ng Pagpipinansya sa Pabahay).

Alamin pa ang tungkol sa mga conventional loan.

Singil sa pagpopondo ng FHA (FHA funding fee)

Ang Federal Housing Administration (FHA, Pederal na Pangasiwaan sa Pabahay) ay nag-aatas ng singil sa pagpopondo ng FHA at buwanang premium sa insurance (MIP) para sa karamihan sa mga programa para sa tirahan na pang-isahang pamilya. Ang harapang premium para sa insurance sa mortgage na ito ay paminsan-minsang tinatawag na harapang premium para sa insurance sa mortgage (UFMIP).

Alamin kung tama para sa iyo ang FHA na mortgage.

FHA loan

Ang mga FHA loan ay mga loan na mula sa mga pribadong nagpapautang na pinamamahalaan at naka-insure sa Federal Housing Administration (FHA, Pederal na Pangasiwaan sa Pabahay). Naiiba ang mga FHA loan sa mga conventional loan dahil nagpapahintulot ito ng mas mabababang credit score at down payment na kasing-baba ng 3.5 na porsyento ng kabuuang halaga ng loan. Iba-iba ang maximum na halaga ng loan ayon sa county.

Alamin ang tungkol dito at ang iba pang mortgage loan.

Mga limit sa FHA mortgage (FHA mortgage limits)

Ang mga limit sa FHA mortgage ay mga limit sa halaga ng dolyar para sa mga kuwalipikadong mortgage na mai-insure ng FHA bilang bahagi ng programa nito para sa tirahan na pang-isahang pamilya. Ang mga limit na ito ay nakabatay sa lokasyon at maaaring mabago ang mga ito kada taon.

Gamitin ang tool ng FHA upang saliksikin ang mga limit sa loan sa iyong county .

Finance charge

Ang finance charge ay ang kabuuang halaga ng mga singil sa interes at loan na babayaran mo sa kabuuang buhay ng mortgage loan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Mga programa ng loan para sa mga bibili ng tirahan sa kauna-unahang pagkakataon (FTHB) (First-time home buyers (FTHB) loan programs)

Maaaring gumamit ang mga bibili ng tirahan sa kauna-unahang pagkakataon (FTHB) ang iba't ibang uri ng programa ng loan para bumili ng kanilang unang tirahan. Kabilang sa mga FTHB loan ang inihahandog ng FHA, VA, USDA, Fannie Mae, at Freddie Mac na may mabababang down payment. Ang ilang programa ay inilalarawan ang FTHB bilang isang taong hindi bumili ng tirahan sa loob ng tatlong taon o higit pa.

Unawain ang iyong mga opsyon sa loan.

Mortgage sa hindi nagbabagong antas (Fixed-rate mortgage)

Ang mortgage sa hindi nagbabagong antas ay isang uri ng loan na kung saan itinakda ang antas ng interes sa kung saan kukuha ka ng loan at hindi ito magbabago sa panahon ng termino ng loan.

Alamin pa ang tungkol sa kung paano gumagana ang mga mortgage sa hindi nagbabagong antas at kung ano ang isasaalang-alang.

Forbearance

Ang forbearance ay kapat pinahihintulutan ka ng iyong servicer na pansamantalang bayaran ang iyong mortgage sa mas mababang antas o pansamantalang patigilin ang pagbabayad mo sa iyong mortgage. Maaari kang gawaran ng iyong servicer ng forbearance kung, halimbawa, ay nawalan ka ng trabaho kamakailan, nasalanta ka ng sakuna, o kagagaling mo lang sa sakit o pinsala na nakadagdag sa iyong mga gastusin para sa pangangalagang pangkalusugan. Ang forbearance ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi.

Alamin pa ang tungkol sa mortgage forbearance

Depende sa uri ng loan na mayroon ka, maaaring may iba't ibang opsyon para sa forbearance. Kailangan mong kontakin ang iyong loan servicer para humiling ng forbearance. Tandaan, kakailanganin mong bayaran ang hindi nabayaran o nabawasang kabayaran kapag natapos na ang panahon ng forbearance.

Sadyang inilagay na insurance (Force-placed insurance)

Maaaring mag-atas ang iyong servicer ng sadyang inilagay na insurance kapag wala kang sarili mong polisa ng insurance o kung hindi natutugunan ng sarili mong polisa ang mga iniaatas ng iyong servicer. Karaniwang pinoprotektahan lamang ng sadyang inilagay na insurance ang nagpapautang, at hindi ikaw. Sisingilin ka ng servicer para sa insurance. Ang sadyang inilagay na insurance ay karaniwang mas mahal kaysa pag maghanap ka mismo ng polisa ng insurance.

Foreclosure

Ang foreclosure ay kapag binawi ng nagpapautang o servicer ang ari-arian pagkatapos hindi makapagbayad ng mortgage ang may-ari ng tirahan. Sa ilang estado, kailangang pumunta sa hukuman ang nagpapautang para i-foreclose ang iyong ari-arian (panghukumang foreclosure), ngunit ang ilang estado ay hindi nangangailangan ng proseso sa hukuman (hindi pang-hukumang foreclosure). Karaniwan, kailangang maabisuhan ang mga humihiram kung sisimulan ng nagpapautang o servicer ang proseso ng foreclosure. Maaaring maangkop ang mga pederal na panuntunan sa kung kailan maaaring magsimula ang foreclosure.

Kung nag-aalala ka tungkol sa foreclosure, alamin kung paano makakahingi ng tulong.

Freddie Mac

Ang Pederal na Korporasyon para sa Mortgage Loan sa Tirahan (Freddie Mac) ay isang pribadong korporasyon na itinatag ng Kongreso. Misyon nito ang itaguyod ang katatagan at pagiging abot-kaya sa merkado ng pabahay sa pamamagitan ng pagbili ng mga mortgage mula sa mga bangko at iba pang mga gumagawa ng loan. Ang korporasyon ay kasalukuyang nasa ilalim ng pangangasiwa ng Federal Housing Finance Agency (FHFA, Pederal na Ahensya ng Pagpipinansya sa Pabahay).

Alamin pa ang tungkol sa mga conventional loan.

Good faith estimate

Ang Good faith estimate (GFE) ay isang form na kailangang ibigay sa iyo ng nagpapautang kapag nag-apply ka para sa isang reverse mortgage. Nililista sa GFE ang pangunahing impormasyon tungkol sa mga tuntunin ng alok na reverse mortgage.

Alamin kung kailan ka tatanggap ng good faith estimate.

Mga singil sa pagtatala ng pamahalaan (Government recording charges)

Ang mga singil sa pagtatala ng pamahalaan ay mga singil na sinusuri ng mga ahensya ng estado at lokal na pamahalaan para sa legal na pagtatala ng iyong deed, mortgage at mga dokumentong nauugnay sa loan ng iyong tirahan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Mas mataas na halagang mortgage loan (Higher-priced mortgage loan)

Sa pangkalahatan, ang mas mataas na halagang mortgage loan ay isang bagay na may taunang porsyento ng singil, o APR, na mas mataas kaysa sa pamantasang antas na tinatawag na Average Prime Offer Rate.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Mga dapat bayaran sa HOA (HOA dues)

Kung interesado ka sa pagbili ng condo, co-op o bahay sa isang nakaplanong subdivision o iba pang organisadong komunidad na may magkakasamang ginagamit na serbisyo, madalas na kailangang mong bayaran ang mga singil ng condo o mga dapat bayaran sa Homeowners' Association (HOA, Samahan ng mga May-ari ng Tirahan). Lubos na nagkakaiba-iba ang mga singil na ito. Kadalasang hiwalay sa mga singil ng condo o HOA ang iyong mga buwanang pagbabayad sa mortgage. Kung hindi mo babayaran ang mga singil na ito, maaari kang maharap sa pangongolekta ng utang ng homeowner's association o maging foreclosure.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Appraisal sa tirahan (Home appraisal)

Ang appraisal ay isang nakasulat na dokumentong nagpapakita ng opinyon sa kung magkano ang halaga ng isang ari-arian. Ang appraisal ay nagbibigay sa iyo ng magagamit na impormasyon tungkol sa ari-arian. Inilalarawan nito ang kung ano ang nagbibigay ng halaga rito at maaaring ipakita kung paano ito maihahambing sa ibang mga ari-arian sa kapitbahayan. Ang appraisal ay nagbibigay ng independiyenteng pagtatasa ng halaga ng ari-arian

Alamin pa ang tungkol sa kung bakit mahalaga ang mga appraisal.

Line of credit sa equity ng tirahan (HELOC) (Home equity line of credit (HELOC))

Ang line of credit sa equity ng tirahan (HELOC) ay line of credit na nagpapahintulot sa iyong humiram sa equity ng iyong tirahan. Ang equity ay ang kasalukuyang halaga ng iyong ari-arian, na binawasan ng halaga ng mortgage mo rito. Hindi katulad ng loan sa equity ng tirahan, ang mga HELOC ay kadalasang may mga maa-adjust na antas ng interes. Para sa karamihan sa mga HELOC, tatanggap ka ng mga espesyal na tseke o credit card, at makakahiram ka ng pera para sa tinukoy na panahon mula sa kung kailan mo binuksan ang iyong account. Ang panahong ito ay tinatawag na “draw period.” Sa panahon ng “draw period,” maaari kang humiram ng pera, at kailangan mong gumawa ng mga minimum na pagbabayad. Kapag natapos na ang “draw period,” hindi ka na makakahiram ng pera mula sa iyong line of credit. Pagkatapos ng “draw period” maaaring kailanganin mong bayaran nang buo nang isang beses ang iyong balanse o maaari kang mapahintulutang magbayad sa partikular na haba ng panahon. Kung hindi mo mababayaran ang HELOC, maaaring i-foreclose ng nagpapautang ang iyong tirahan.

Loan sa equity ng tirahan (Home equity loan)

Ang loan sa equity ng tirahan (na paminsan-minsang tinatawag na HEL) ay nagpapahintulot sa iyong humiram ng pera gamit ang equity ng iyong tirahan bilang kolateral. Ang equity ay ang kasalukuyang halaga ng iyong ari-arian, na binawasan ng halaga ng kasalukuyang mortgage mo rito. Matatanggap mo ang kabuuang halaga ng iyong loan sa equity ng tirahan. Ang loan sa equity ng tirahan ay kadalasang may fixed na antas ng interes – iyong hindi magbabago. Kung hindi mo mababayaran ang HEL, maaaring i-foreclose ng nagpapautang ang iyong tirahan.

Inspeksyon sa tirahan (Home inspection)

Madalas na bahagi ng proseso ng pagbili ng tirahan ang inspeksyon sa tirahan. Karaniwang may karapatan kang kumuha ng inspektor ng tirahan na magsisiyasat sa ari-arian at magtuturo ng mga lakas at kahinaan nito. Madalas na partikular na nakakatulong ito upang masubukan ang mga sistemang estruktural at mekanikal kabilang ang heating, bentilasyon, air conditioning, at elektrikal.

Alamin kung paano mag-iskedyul ng inspeksyon.

Homeowners’ association (HOA)

Ang homeowners’ association (HOA, Samahan ng mga May-ari ng Tirahan), ay karaniwang binubuo upang pamahalaan ang mga magkakasamang gastusin tulad ng landscaping at iba pang mga gastos sa pagpapanatili ng isang planadong subdivision o iba pang organisadong komunidad. Mas maraming responsibilidad ang inaako ng mga HOA sa condominium kabilang halimbawa ang, pagpapanatili ng mga driveway, magkakasamang ginagamit na estruktura, at bubong.

Kumuha pa ng karagdagang impormasyon tungkol sa kung paano maaaring makita ang mga HOA sa iyong mortgage statement.

Homeowner's insurance

Binabayaran ng homeowner’s insurance ang mga pagkawala at pagkasira sa ari-arian kung may nangyaring hindi inaasahan, tulad ng sunog o panloloob. Kapag may mortgage ka, gustong matiyak ng nagpapautang sa iyo na protektado ng insurance ang iyong ari-arian. Kung kaya karaniwang nag-aatas ang mga nagpapautang ng katibayang mayroon kang homeowner's insurance. Ang homeowner’s insurance ay hindi katulad ng mortgage insurance.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Presyo sa pagbili ng tirahan (Home purchase price)

Ang presyo sa pagbili ng tirahan ay ang halagang pinagkasunduan ng bumibili at nagbebenta na ibabayad sa nagbebenta para mabili ang tirahan.

Alamin pa ang tungkol sa paghahanap ng tamang tirahan.

HUD

Ang Department of Housing and Urban Development (HUD, Kagawaran ng Pabahay at Pagpapaunlad sa Kalunsuran) ay isang ahensya ng pamahalaan na tumutulong sa mga taong makakuha at makapagpanatili ng dekalidad at abot-kayang tirahan. Nagsasanay at nag-iisponsor sila ng mga tagapayo sa pabahay sa buong bansa. Ang ahensyang nagpapayo sa pabahay na inaprubahan ng HUD ay maaaring magbigay sa iyo ng pagpapayo sa pagbili ng tirahan upang matulungan kang maunawaan at suriin ang iyong mga opsyon.

Maghanap ng ahensyang nagpapayo sa pabahay na inaprubahan ng HUD.

HUD-1 settlement statement

Nakalista sa HUD-1 Settlement Statement ang lahat ng singil at credit sa bumibili at sa nagbebenta sa isang kasunduan sa real estate, o lahat ng singil sa pag-refinance ng mortgage. Tatanggap ka ng HUD-1 kung nag-apply ka para sa reverse mortgage o kung nag-apply ka para sa mortgage sa o bago sumapit ang Oktubre 3, 2015.

Alamin kung kailan ka tatanggap ng HUD-1

Index

Ang index ay ang pamantayang antas ng interes na sumasalamin sa mga pangkalahatang kondisyon sa merkado. Nagbabago ang index batay sa merkado. Sa mga pagbabago sa index, kasama ang margin sa iyong loan, napagpapasyahan ang mga pagbabago sa antas ng interes para sa adjustable-rate mortgage loan.

Unawain kung paano nagiging salik ang index sa antas ng interes para sa adjustable-rate mortgage loan.

Unang limit sa adjustment (Initial adjustment cap)

Ang unang limit sa adjustment ay karaniwang nauugnay sa mga adjustable rate mortgage (mga ARM). Napagpapasyahan sa limit na ito kung gaano maaaring tumaas ang antas ng interes sa unang pagkakataon na mag-a-adjust ito pagkatapos mapasok ang panahong may hindi nagbabagong antas. Karaniwan sa limit na ito ang dalawa o limang porsyento – ibig sabihin, sa unang pagbabago ng antas, ang bagong antas ay hindi maaaring mahigit sa dalawa (o limang) puntos ng porsyento na mas mataas kaysa sa unang antas sa panahong may hindi nagbabagong antas.

Unawain kung paano nagiging salik ang index sa mga adjustable-rate mortgage loan.

Unang deposito sa escrow (Initial escrow deposit)

Ang unang deposito sa escrow ay ang halagang babayaran mo sa closing para masimulan ang iyong escrow account, kung iniaatas ng nagpapautang sa iyo.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Loan na interes lamang (Interest-only loan)

Ang mortgage na interes lamang ay loan na may naka-iskedyul na pagbabayad kung saan kailangan mong bayaran lamang ang interes para sa itinakdang haba ng panahon.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Antas ng interes (Interest rate)

Ang antas ng interes sa mortgage loan ay ang halagang binabayaran mo sa bawat taon para humiram ng perang ipinapakita bilang antas ng porsyento. Hindi ito sumasalamin sa mga singil o anumang iba pang mga pataw na maaaring kailangan mong bayaran para sa loan. Halimbawa, kung ang mortgage loan ay $100,000 sa antas ng interes na 4 na porsyento, sumang-ayon ang mamimili na iyon na magbayad ng $4,000 sa bawat taon na siya ay humihiram o may pagkakautang na buong halagang iyon.

Tuklasin ang mga antas ng interes sa iyong lugar.

Limit sa antas ng interes (Interest rate cap)

Ang limit sa antas ng interes, na karaniwang tinatawag na annual cap (taunang limit), at ang pinakamataas na pagtaas ng antas ng interes na maaaring mangyari kada taon para sa adjustable rate mortgage (ARM) kahit na tumaas nang mas higit pa ang iyong antas sa ilalim ng mga antas ng interes sa merkado. Halimbawa, kung dalawang porsyento ang limit na ito, ang bagong antas ay hindi maaaring mas mahigit sa dalawang puntos ng porsyento na mas mataas kaysa sa nakaraang antas.

Unawain kung paano ginagamit ng mga nagpapautang ang index at margin para i-adjust ang iyong antas ng interes.

Jumbo loan

Sa bawat taon, ang Fannie Mae, Freddie Mac, at ang nagpapatakbo sa mga ito na Federal Housing Finance Agency (FHFA, Pederal na Ahensya ng Pagpipinansya sa Pabahay), ay nagtatakda ng pinakamataas na halaga para sa mga loan na bibilhin nila mula sa mga nagpapautang.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Lender's title insurance

Pinoprotektahan ng lender's title insurance ang nagpapautang sa iyo laban sa mga problema sa titulo ng iyong ari-arian-tulad ng sa isang taong may legal na paghahabol sa tirahan. Pinoprotektahan lamang ng lender's title insurance ang nagpapautang laban sa mga problema sa titulo. Upang maprotektahan ang iyong sarili, maaaring kailanganin mong bumili ng owner's title insurance.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Panghabang-buhay na limit sa adjustment (Lifetime adjustment cap)

Ang panghabang-buhay na limit sa adjustment ay karaniwang ginagamit sa mga adjustable rate mortgage (mga ARM). Sa limit na ito napagpapasyahan kung gaano kalaking antas ng interes ang maaaring itaas sa kabuuan, sa loob ng buhay ng loan. Halimbawa, kung limang porsyento ang limit na ito, iyon ay nangangahulugang hindi kailanman magiging limang puntos ng porsyento na mas mataas ang antas kaysa sa unang antas. Ang ilang nagpapautang ay maaaring may naiiba o mas mataas na limit.

Unawain kung paano nagiging salik ang index sa mga adjustable-rate mortgage loan.

Loan assumption

Nangyayari ang loan assumption kapag ipagpapatuloy ng bumibili ang pagbabayad sa mortgage ng nagbebenta sa oras na bilhin nila ang tirahan ng nagbebenta. Babayaran ng bumibili ang natitirang pagkakautang na balanse sa mortgage ng nagbebenta, sa ilalim ng mga orihinal na tuntunin ng loan—halimbawa, ang antas ng interes at ang natitirang haba ng panahon ng mortgage. Maaaring makatuwiran ang loan assumption kapag ang mga bagong mortgage ay inaalok sa mas matataas na antas ng interes kaysa sa noong orihinal na kinuha ng nagbebenta ang kanilang mortgage.

Ang natirang halaga sa pagitan ng presyo ng pagbebenta ng tirahan at balanse sa ini-assume na loan ay katumbas ng halaga na kailangang bayaran ng bumibili na mula sa bulsa o sa pamamagitan ng pagkuha ng sarili nilang mortgage loan.

Upang ipagpatuloy ang pagbabayad sa mortgage, kailangan ng bumibili ng tirahan na maging kuwalipikado sa loan assumption. Ang pagiging kuwalipikado ay kadalasang batay sa pagrerepaso ng credit at kita ng bumibili, na katulad ng pagiging kuwalipikado sa bagong mortgage.

Maaaring naaangkop din ang loan assumption kapag tumatanggap ka ng titulo sa ari-ariang may mortgage – halimbawa, pagkatapos ng kamatayan o diborsyo.

Loan deferment

Ang mga humihiram na nahihirapang bayaran ang mortgage ay karaniwang may karapatang humingi ng tulong sa mortgage servicer. Maaaring sumang-ayon ang servicer sa loan deferment, na nagpapahintulot sa humihiram na maiwasan ang foreclosure sa pamamagitan ng pagpapaliban sa pagbabayad ng mga dapat nang bayarang mortgage. Ang na-defer na halaga ay nakatakdang bayaran kapag ire-refinance o ibebenta ng humihiram ang tirahan, o kung nagtapos na ang mortgage sa iba pang paraan.

Tantiya ng loan (Loan estimate)

Ang tantiya ng loan ay tatlong-pahinang form na matatanggap mo pagkatapos mag-apply para sa mortgage.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Pagbabago sa loan (Loan modification)

Ang pagbabago sa mortgage loan ay ang pagbabago sa mga termino ng iyong loan. Ang pagbabago ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi. Maaaring mabawasan sa pagbabagong ito ang buwanang kabayaran mo sa halagang kaya mong bayaran. Maaaring nakapaloob sa mga pagbabago ang pagpapalawig ng bilang ng taon na kailangan mong bayaran ang loan, pagbawas sa antas ng iyong interes, at/o pagbibigay ng forbearance o pagbawas sa balanse ng iyong prinsipal. Kung nag-alok sa iyo ng pagbabago sa loan, siguraduhing alam mo kung paano nito babaguhin ang buwanang babayaran mo at ang kabuuang halaga na magiging pagkakautang mo sa maikling panahon at sa pangmatagalang panahon.

Alamin pa ang tungkol sa pagbabago sa mortgage loan

Ratio ng loan sa halaga (Loan-to-value ratio)

Ang ratio ng loan sa halaga (LTV) ay ang sukatan sa paghahambing ng halaga ng iyong mortgage sa nai-appraise na halaga ng ari-arian. Mas mababa ang iyong LTV ratio kung mas mataas ang iyong down payment. Maaaring gamitin ng mga nagpapahiram ng mortgage ang LTV sa pagpapasya kung pauutangin ka at pagpapasyahan kung mangangailangan sila ng pribadong mortgage insurance.

Alamin kung paano nauugnay ang ratio ng loan sa halaga sa mga gastos mo.

Mitigasyon sa pagkalugi (Loss mitigation)

Ang mitigasyon sa pagkalugi ay tumutukoy sa mga hakbang na ginagawa ng mga mortgage servicer upang makipagtulungan sa humihiram ng mortgage upang maiwasan ang foreclosure. Ang mitigasyon sa pagkalugi ay tumutukoy sa responsibilidad ng servicer na bawasan o “hindi palalain” ang pagkalugi ng namuhunan na maaaring magmula sa foreclosure. May ilang opsyon sa mitigasyon sa pagkalugi na maaaring makatulong sa iyong manatili sa iyong tirahan. Ang ilang opsyon ay maaaring makatulong sa iyong umalis ng iyong tirahan nang hindi na dumadaan pa sa foreclosure. Maaaring kasama sa mga opsyon ng mitigasyon sa pagkalugi ang deed-in-lieu ng foreclosure, forbearance, repayment plan, short sale, o pagbabago sa loan.

Kung nahihirapan kang bayaran ang iyong mortgage, o kung inalukan ka at pinag-iisipan mo ang iba't ibang opsyon ng mitigasyon sa pagkalugi, makipag-ugnayan sa ahensya ng pagpapayo na inaprubahan ng Department of Housing and Urban Development (HUD, Kagawaran ng Pabahay at Pagpapaunlad sa Kalunsuran).

Maaari mong gamitin ang tool ng CFPB “Find a Counselor” (Maghanap ng Tagapayo) para makuha ang listahan ng mga ahensyang nagpapayo sa iyong lugar na inaprubahan ng HUD. Maaari mo ring tawagan ang HOPE™ Hotline, na bukas ng 24 na oras sa isang araw, pitong araw sa isang linggo, sa (888) 995-HOPE (4673).

Margin

Ang margin ay ang bilang ng puntos ng porsyento na idinadagdag sa index ng nagpapautang ng mortgage para itakda ang iyong antas ng interes sa adjustable-rate mortgage (ARM) kapag natapos na ang unang panahon ng antas. Nakatakda ang margin sa kasunduan sa iyong loan at hindi magbabago pagkatapos ng closing. Ang halaga ng margin ay depende sa partikular na nagpapautang at loan.

Unawain kung paano nagiging salik ang margin sa adjustable-rate mortgage loan.

Mga buwanang gastos (Monthly expenses)

Ito ang kung magkano ang gagastusin mo kada buwan. Maaaring kasama rito ang, ngunit hindi limitado sa, mga nauulit na obligasyon tulad na kabayaran sa upa o mortgage, mga utilidad, kabayaran sa sasakyan, kabayaran sa suporta sa bata, at kabayaran sa insurance, pati na rin ang mga pangangailangang tulad ng pagkain. Karamihan sa mga obligasyong ito ay magkakaroon ng hindi nagbabagong itinakdang petsa ng pagbabayad.

Suriin ang iyong buwanang paggasta gamit ang tracker sa paggasta na ito.

Mortgage

Ang mortgage ay ang kasunduan sa pagitan mo at sa nagpapautang na nagpapahintulot sa iyong humiram ng pera para bilhin o i-refinance ang tirahan at nagbibigay sa nagpapautang ng karapatang kunin ang iyong ari-arian kung hindi mo mababayaran ang perang hiniram mo.

Kung kumuha ka na ng mortgage, alamin pa ang tungkol sa pagbili ng bahay.

Listahan ng gagawin sa mortgage closing (Mortgage closing checklist)

Ang listahan ng gagawin sa mortgage closing ay listahan ng mga hakbang na maaari mong gamitin para paghandaan at matutunan kung ano ang aasahan. Makakatulong ito sa iyong tukuyin ang mga pangunahing itatanong nang maaga nang sa gayon ay makakapag-close ka nang may kumpiyansa.

Gamitin ang worksheet na ito para maghanda para sa closing.

Mga gastos sa mortgage closing (Mortgage closing costs)

Ang mga gastos sa mortgage closing ay lahat ng gastos na babayaran mo sa panahon ng closing. Kabilang dito ang mga singil sa origination, singil sa appraisal, gastos sa credit report, singil sa title insurance, at iba pang mga singil na ipinapataw ng nagpapautang sa iyo o binabayaran bilang bahagi ng transaksyon sa mortgage ng real estate. Kailangang magbigay ang mga nagpapautang ng buod ng mga gastos na ito sa Tantiya ng Loan.

Alamin pa ang tungkol sa kung anong mangyayari sa closing.

Mortgage insurance

Pinoprotektahan ng mortgage insurance ang nagpapautang kung mahuhuli ka sa iyong mga pagbabayad. Karaniwang kailangan ang mortgage insurance kung ang iyong down payment ay mas mababa sa 20 porsyento ng halaga ng ari-arian. Karaniwang kailangan din ang mortgage insurance as mga FHA at USDA loan. Gayunpaman, kung mayroon kang conventional loan at ang iyong down payment ay mas mababa sa 20 porsyento, malamang na magkaroon ka ng Insurance sa Pribadong Mortgage (PMI).

Unawain kung paano gumagana ang mortgage insurance

Pagbabago sa mortgage loan (Mortgage loan modification)

Ang pagbabago sa mortgage loan ay ang pagbabago sa mga termino ng iyong loan. Ang pagbabago ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Pag-refinance ng mortgage (Mortgage refinance)

Ang pag-refinance ng mortgage ay kapag kumuha ka ng panibagong loan para mabayaran at mapalitan ang dati mong loan. Ang mga karaniwang dahilan sa pag-refinance ay upang mapababa ang buwanang antas ng interes, mapababa ang kabayaran sa mortgage, at upang humiram ng karagdagang pera. Kapag nagre-refinance ka, karaniwang kailangan mong bayaran ang mga gastos at singil sa closing. Kung nag-refinance ka at nakakuha ng mas mababang buwanang kabayaran, siguraduhing nauunawaan mo kung magkano ang kabawasan mula sa antas ng interes at kung magkano ito dahil magiging mas mahaba ang termino ng iyong loan.

Termino ng mortgage (Mortgage term)

Ang termino ng iyong mortgage loan ay kung gaano katagal mo kailangang bayaran ang loan. Para sa karamihan sa mga uri ng tirahan, ang mga termino ng mortgage ay karaniwang nasa 15, 20 o 30 taon.

Tuklasin ang mga opsyon sa termino ng loan.

Origination fee

Ang origination fee ay ang sinisingil ng nagpapautang sa humihiram sa paggawa ng mortgage loan. Maaaring kasama sa origination fee ang pagpoproseso ng aplikasyon, underwriting at pagpopondo ng loan, at iba pang mga pang-administratibong serbisyo. Karaniwang tataas lamang ang mga origination fee sa mga partikular na pagkakataon.

Alamin pa ang tungkol sa mga gastos sa mortgage origination.

Owner's title insurance

Ang owner's title insurance ay nagbibigay ng proteksyon sa may-ari ng tirahan kung may nagdemanda at nagsabing may habol sila sa tirahan mula sa bago ito binili ng may-ari ng tirahan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Pagpipinansya ng PACE (Pace financing)

Ang pagpipinansya ng PACE ay nagbibigay ng paraan para mapondohan ang mga pagpapabuti sa tirahan na makakatipid sa enerhiya.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Partial claim

Ang partial claim ay isang paraan ng paggamit ng mortgage insurance upang matulungan ang nahihirapang may-ari ng tirahan na maiwasan ang foreclosure. Gagawa ng claim ang mortgage servicer laban sa mortgage insurance para sa halaga ng anumang hindi nabayarang mortgage, at magsasantabi ang insurer ng pera sa hiwalay na account. Pagkatapos, kapag ang humihiram ay ire-refinance ng mortgage, ibebenta ang tirahan, o kaya ay wawakasan ang mortgage, ang halaga ng partial claim ay ibabayad sa mortgage servicer. Paminsan-minsan, hindi sakop ng halaga ng partial claim ang buong halaga ng mga hindi nabayaran, at sa mga kasong iyon, kailangang bayaran ng humihiram ang natirang halaga.

Halaga ng kabayaran (Payoff amount)

Ang halaga ng iyong kabayaran ay kung magkano ang talagang dapat mong bayaran para matupad ang mga termino ng iyong mortgage loan at mabayaran nang buo ang utang mo. Ang halaga ng iyong kabayaran ay naiiba sa kasalukuyang balanse mo. Ang kasalukuyang balanse mo ay maaaring hindi sumalamin sa kung magkano ang talagang dapat mong bayaran upang ganap na tuparin ang loan. Kabilang din sa halaga ng iyong kabayaran ang kabayaran sa anumang interes na pagkakautang mo hanggang sa araw na nilalayon mong bayaran nang buo ang iyong loan. Maaaring kasama rin sa halaga ng kabayaran ang ibang mga singil na naipon mo at hindi pa nababayaran.

Mga PCS order (PCS orders)

Ang mga active duty servicemember ay maaaring mabigyan ng mga permanent change of station (PCS, permanenteng pagbabago ng istasyon) order. Ang mga PCS order ay ang opisyal na paglipat ng servicemember (at ng sinumang kapamilyang kasama nila sa tirahan) sa ibang lokasyon ng tungkulin. Kung may pag-aaring tirahan ang servicemember, maaari nilang piliing ibenta ito. Kung mas malaki ang pagkakautang ng servicemember sa tirahan kaysa sa halaga ng tirahan, maaari silang mahirapang ibenta ito. Naghahandog ng mga programa ang ilang servicer para pahintulutan ang mga servicemember na ibenta ang kanilang tirahan at hindi na kailangan pang bayaran ang natitirang balanse sa loan. Bisitahin ang mga sanggunian ng servicemember para sa karagdagang impormasyon.

PITI

Ang Principal, Interes, Taxes (Mga Buwis), at Insurance, na kilala bilang PITI, ay ang apat na pangunahing elemento ng buwanang kabayaran sa mortgage.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

PMI

Ang Insurance sa Pribadong Mortgage (PMI) ay isang uri ng insurance sa mortgage na kapaki-pakinabang sa nagpapautang. Maaaring kailanganin mong bayaran ang PMI kung ang down payment mo ay mas mababa sa 20 porsyento ng halaga ng ari-arian at mayroon kang conventional loan. Maaari mong makansela ang PMI sa oras na makabuo ka ng partikular na halaga ng equity sa iyong tirahan.

Unawain pa ang tungkol sa kung kailan kailangan ang PMI

Mga paunang binayarang singil na interes (Prepaid interest charges)

Ang mga paunang binayarang singil na interes ay mga singil na dapat bayaran sa panahon ng closing para sa anumang pang-araw-araw na interes na naipon sa iyong loan sa pagitan ng petsa ng pag-close mo sa iyong mortgage loan at sa panahong sakop ng una mong buwanang kabayaran sa mortgage.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Prepayment penalty

Ang prepayment penalty ay singil na ipinapataw ng ilang nagpapautang kung babayaran mo ang lahat o bahagi ng iyong mortgage nang maaga. Kung mayroon kang prepayment penalty, ang ibig sabihin ay sumang-ayon ka rito noong nai-close mo ang iyong tirahan. Hindi lahat ng mortgage ay may prepayment penalty.

Principal

Ang principal ay ang halaga ng mortgage loan na kailangan mong bayaran. Kasama sa iyong buwanang kabayaran ang bahagi ng principal. Kapag binayaran ang principal, nababawasan ang pagkakautang ng humihiram, at magbabayad ng mas mababang interes batay sa mas bumabang loan.

Unawain ang pagkakaiba sa pagitan ng antas ng interes at principal.

Mga buwis sa ari-arian (Property taxes)

Ang mga buwis sa ari-arian ay mga buwis na sinisingil ng mga lokal na hurisdiksyon, karaniwan sa antas na pang-county, batay sa halaga ng ari-arian na binubuwisan. Kadalasan, kinokolekta ang mga buwis sa ari-arian sa loob ng buwanang kabayaran sa mortgage ng may-ari ng tirahan, at pagkatapos ay ibinabayad sa nauukol na hurisdiksyon nang isa o maraming beses sa bawat taon. Ang tawag dito ay escrow account. Kung walang escrow account, direktang babayaran ng may-ari ng tirahan ang mga buwis sa ari-arian.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Kuwalipikadong mortgage (Qualified mortgage)

Ang kuwalipikadong mortgage ay kategorya ng mga loan na may mga partikular at mas matatag na katangian na nakakatulong upang gawin itong mas malamang na kaya mong bayaran ang iyong loan. Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Qualified written request (QWR) (Qualified Written Request (QWR))

Ang Qualified written request (Kuwalipikadong Nakasulat na Kahilingan), o QWR, ay nakasulat na komunikasyon na maaari mong ipadala o ng isang taong kumikilos sa ngalan mo sa iyong mortgage servicer. Sa halip na QWR, maaari mo ring padalhan ang iyong servicer ng Notice of Error (Paunawa ng Pagkakamali) o Request for Information (Kahilingan para sa Impormasyon).

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Repayment plan

Ang repayment plan ay naka-estrukturang paraan para mabayaran mo ang mga hindi mo nabayarang mortgage loan sa loob ng partikular na haba ng panahon. Ito ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi. Kung nahihirapan kang bayaran ang iyong mortgage, maaari kang pahintulutan ng nagpapautang sa iyo o ng iyong servicer na pumasok sa isang repayment plan. Bago pasukin ang repayment plan, siguraduhing nauunawaan mo ang mga iniaatas sa plan at kung makakapagbigay ka ng mga bagong kabayaran.

Reverse mortgage

Ang reverse mortgage ay nagpapahintulot sa mga may-ari ng tirahan na nasa edad na 62 o mas matanda pa na humiram sa kanilang home equity. Tinatawag itong “reverse” (“baligtad”) na mortgage dahil, sa halip na magbayad sa nagpapautang, tumatanggap ka ng pera mula sa nagpapautang. Ang perang natatanggap mo, at ang interes na ipinataw sa loan, ay nagpapataas sa balanse ng loan sa bawat buwan. Karamihan sa mga reverse mortgage ngayon ay tinatawag na mga HECM, maikling salita para sa Home Equity Conversion Mortgage (Mortgage sa Pagpapalit ng Equity ng Tirahan).

Alamin kung ano ang dapat mong isaalang-alang bago mag-apply para sa reverse mortgage.

Right of rescission

Ang right of rescission ay tumutukoy sa karapatan ng mamimili na kanselahin ang mga partikular na uri ng mga loan. Kung bumibili ka ng tirahan na may mortgage, wala kang karapatang kanselahin ang loan sa oras na mapirmahan ang mga dokumentong pang-closing. Gayunpaman, kung magre-refinance ka ng mortgage, mayroon kang hanggang hatinggabi ng ikatlong araw ng negosyo pagkatapos ng transaksyon na bawiin (kanselahin) ang kontrata ng mortgage. Ang tatlong-araw na panahon ay hindi magsisimula hanggang sa mapirmahan mo ang credit sa kontrata (karaniwang tinatawag na promissory note), natanggap mo ang form ng pagsisiwalat na Katotohanan sa Pagpapautang, at natanggap mo ang dalawang kopya ng paunawang nagpapaliwanag ng iyong karapatang magkansela.

Pangalawang mortgage (Second mortgage)

Ang pangalawang mortgage o junior lien ay loan na kinukuha mo gamit ang iyong tirahan bilang kolateral habang mayroon ka pang isang loan na kinuha sa iyong tirahan.

Alamin pa ang tungkol sa mga pangalawang mortgage.

Security interest

Security interest ang nagpapahintulot sa nagpapautang na mag-foreclose kung hindi mo babayaran ang perang hiniram mo.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Seller financing

Ang seller financing ay ang loan na ginagawa ng nagbebenta sa iyong tirahan para sa iyo.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Servicer

Ang iyong mortgage servicer ay ang kumpanyang nagpapadala sa iyo ng iyong mga mortgage statement. Pinangangasiwaan din ng iyong servicer ang mga pang-araw-araw na takdang gawain ng pamamahala sa iyong loan.

Ang iyong loan servicer ang karaniwang nagpoproseso ng iyong mga kabayaran sa loan, sumasagot sa mga tanong ng humihiram, sumusubaybay sa binayarang principal at interes, at namamahala sa iyong escrow account (kung mayroon ka nito). Maaaring simulan ng loan servicer ang foreclosure sa ilalim ng mga partikular na kalagayan. Ang iyong servicer ay maaari o maaaring hindi ang parehong kumpanyang unang nagbigay sa iyo ng iyong loan.

Shared appreciation mortgage

Sa ilalim ng shared appreciation mortgage, sumasang-ayon ka na bigyan ang nagpapautang sa iyo ng bahagi ng anumang pagtaas sa halaga ng iyong tirahan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Short sale

Ang short sale ay ang pagbebenta ng iyong tirahan sa mas mababang halaga kumpara sa kung magkano ang pagkakautang mo sa mortgage. Ang short sale ay isang alternatibo sa foreclosure, ngunit dahil isa itong pagbebenta, kakailanganin mong umalis ng iyong tirahan. Kung sumang-ayon ang nagpapautang sa iyo o ang iyong servicer sa short sale, maaari mong ibenta ang iyong tirahan para mabayaran ang mortgage, kahit na ang presyo sa pagbebenta o ang mga kita ay naging mas mababa kaysa sa natitirang balanse ng iyong mortgage. Ang short sale ay isang uri ng mitigasyon sa pagkalugi. Kung nakatira ka sa isang estado kung saan responsable ka sa anumang kakulangan, na siyang resulta ng pagbawas ng halagang pagkakautang mo pa rin sa iyong mortgage loan mula sa halaga ng iyong ari-arian, kakailanganin mong hilingin sa nagpapautang sa iyo na i-waive ang kakulangan. Kung nai-waive ng nagpapautang ang kakulangan, kunin ang waiver na ito sa paraang nakasulat at itabi para sa iyong mga rekord.

Subprime mortgage

Kapag ginagamit ng mga nagpapautang ang terminong ito, karaniwan ang ibig sabihin nila ay programa ng loan para sa mga humihiram na hindi kuwalipikado sa prime loan, na kadalasang may mas mataas na antas ng interes.

Alamin pa ang tungkol sa proseso ng pagbili ng tirahan.

Survey

Ang survey ay ang pagkakaguhit sa iyong ari-arian na nagpapakita ng lokasyon ng lote, bahay at iba pang mga estruktura, pati na rin ang anumang mga pagpapabuti sa ari-arian.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Mga title service fee (Title service fees)

Ang mga title service fee ay bahagi ng mga gastos sa closing na binabayaran mo kapag kumukuha ng mortgage. Kapag bumili ka ng tirahan, makakatanggap ka ng isang dokumentong madalas na tinatawag na isang deed, na nagpapakita na inilipat sa iyo ng nagbebenta ang kanilang legal na karapatan sa pagmamay-ari, o “title” (“titulo”) sa bahay. Ang mga title service fee ay mga gastos na nauugnay sa pag-iisyu ng title insurance policy (polisa ng seguro sa titulo) para sa nagpapautang.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Kabuuang porsyento ng interes (TIP) (Total interest percentage (TIP))

Ang Kabuuang Porsyento ng Interes (TIP) ay pagsisiwalat na nagsasabi sa iyo kung magkanong interes ang babayaran mo sa kabuuang buhay ng iyong mortgage loan.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

Kabuuan ng mga kabayaran (Total of payments)

Ang bilang na ito ang nagsasabi sa iyo ng kabuuang halaga ng perang mababayaran mo sa loob ng buhay ng iyong mortgage.

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

TRID

Ang “TRID” ay isang akronima na ginagamit ng ilang indibidwal na tumutukoy sa patakarang TILA RESPA Integrated Disclosure (Pinagsamang Pagsisiwalat).

Magbasa nang higit pa (sa Ingles)

USDA loan

Ang Rural Housing Service (Serbisyo ng Pabahay sa Lalawigan), na bahagi ng U.S. Department of Agriculture (USDA, Kagawaran ng Agrikultura ng U.S.) ay naghahadog ng mga programa ng mortgage na walang down payment at karaniwang may mga paborableng antas ng interes sa mga bumibili ng tirahan sa mga lalawigan na tumutugon sa mga iniaatas ng USDA pagdating sa pagiging karapat-dapat sa kita.

Alamin pa ang tungkol dito at sa iba pang mga programa ng loan.

VA loan

Ang VA loan ay isang programa ng loan na inihahandog ng Department of Veterans Affairs (VA, Kagawaran para sa mga Kapakanan ng mga Beterano) upang tulungan ang mga servicemember, beterano, at karapat-dapat na naulilang asawa na bumili ng tirahan. Hindi gumagawa ng loan ang VA, ngunit nagtatakda ito ng mga patakaran para sa kung sino ang maaaring maging kuwalipikado at ng mga tuntunin sa mortgage. Ginagarantiya ng VA ang bahagi ng loan upang mabawasan ang panganib ng pagkalugi sa nagpapautang. Karaniwang makukuha lamang ang mga loan para sa pangunahing tirahan.

Kung ikaw ay isang beterano, alamin kung tama para sa iyo ang VA loan.